Boekrecensie Stikvallei – Frank Westerman

Dit boek gaat over een noodlottig voorval in 1986 waarin, op zomaar een nazomeravond, ergens in Kameroen alle inwoners van een vallei (mens en dier) dood neervallen. De internationale gemeenschap duikt al snel op deze ramp en denkt dat een bepaald gas dat in dit vulkanische gebied vrij is gekomen de boosdoener is, maar de precieze toedracht wordt nooit duidelijk.

Vele jaren later, heeft Westerman dus besloten het onderwerp nog eens uit te diepen. Met Ararat in het achterhoofd, wist ik al dat ik geen rechttoe-rechtaan historisch verslag hoef te verwachten, en dat gebeurt ook niet. Westerman gebruikt het gegeven namelijk vooral als kapstok om te bestuderen hoe verhalen, of mythes, ontstaan. Om die reden heeft hij zijn boek een heel bijzondere thematische indeling meegegeven. Het eerste deel gaat hierbij over de wetenschappers die mythes proberen te ‘doden’ door alles rationeel proberen te verklaren. Het tweede deel gaat over de ‘brengers’ van mythes: de missionarissen die in het gebied werkzaam zijn tijdens de ramp. En het laatste deel gaat ten slotte over het maken van mythes. Meer precies: hoe de stikvallei-ramp leidt tot nieuwe mythes en verhalen.

Dit alles leidt tot een zeer boeiende vertelling vol met prikkelende gedachten en denkbeelden en in Westerman’s bekende vrijelijk associërende en soms bijna poëtische schrijfstijl. Het hele boek heeft ook een hoog meta-gehalte: hij schrijft dus ook veel over het schrijven van dit boek (zijn laatste zin is nota bene zoiets als: ik opende in Word een nieuw document en begon te schrijven aan dit verhaal). Zeer de moeite waard om te lezen!