Boek-recensie ‘Dit kan niet waar zijn’, Joris Luyendijk

De huidige misstanden in de mondiale financiële wereld houden me al jaren, sinds de crisis van 2008, zeer bezig. Het is ook niet voor niets dat veel van mijn korte verhalen er (al dan niet zijdelings) over gaan. Zo handelt mijn verhaal Doppelganger over een medewerker van Lehman Brothers, de zakenbank die als eerste domino-steentje in de herfst van 2008 om viel. In mijn verhaal ‘Ieder het zijne‘ speelt een handelaar van Goldman Sachs een belangrijk rol en niet toevallig is dit een psychopaat die een gruwelijke moord pleegt. En mijn verhaal ‘De Olympus Affaire‘ ten slotte draait om Nick, die betrokken raakt bij een zeer bijzondere artistieke statement tegen de vier grote Nederlandse banken.

jldknwz

Dit boek van de geroemde journalist Joris Luyendijk (die destijds al een zeer boeiende ‘banking blog’ bijhield) was dus een absolute must-read voor mij. Hij doet zijn onderzoek met de insteek van de antropoloog die hij van oorsprong is en hij bestudeert nauwgezet hoe die samenleving-in-een-samenleving nou eigenlijk werkt en hoe mensen er met elkaar omgaan.

En ook hij reageert geschokt en woedend als hij door krijgt hoe de financiële wereld eigenlijk in elkaar steekt. ‘Godverdomme‘, is er meermalen onverbloemd te lezen. Het beeld dat hij schetst is dan ook zeer verontrustend: sinds de deregulering in de jaren ’80 zijn de vele zakenbanken tot nog maar een paar kolossale ‘molochen’ uitgegroeid, die niet alleen too-big-to-fail zijn maar ook too-big-to-manage. Er wordt enorm veel geld verdiend, maar vooral omdat er continu zeer grote risico’s worden genomen en niemand enig belang schijnt te hechten in een verantwoorde lange-termijn bedrijfsvoering. Snelle winsten en aandeelhouderswaarde, dat is het enige waar het om draait! En die risico’s, daar kan de belastingbetaler voor opdraaien als het mis gaat, terwijl de onheilsstichters er zelf vrolijk met astronomische bonussen vandoor gaan.

Luyendijk maakt ook duidelijk dat de crisis van ’08 vooral een bijna-crisis was, waarin de wereld langs de rand van de afgrond is gelopen en ternauwernood ontsnapt is aan een nog veel ergere ramp. Bij het grote publiek is dit toch onvoldoende doorgedrongen, want bij de ‘in-crowd‘ heerste toen blijkbaar echt blinde paniek, tot en met dat familie werd opgedragen meteen al het spaargeld op te nemen, zo veel mogelijk voorraden in te slaan en met de kinderen te vluchten naar het platteland.

Maar dat is nog niet eens het meest verontrustende dat Luyendijk benoemt. Dat is namelijk dat hij moet constateren dat er ondanks de bijna-ramp van ’08 niets wezenlijks veranderd is. Natuurlijk, er zijn wat regeltjes bijgekomen en wat makkelijk te omzeilen bonusplafonds, maar de financiële wereld is gewoon weer doorgegaan. Business as usual! Niemand grijpt in en niemand heeft ook de controle! En intussen lijkt de wereld onafwendbaar af te stevenen op een volgende en nog veel ergere catastrofe, als een vliegtuig met een lege cockpit. Schokkend allemaal en zeer onrustbarend! Dit boek is daarom ook wat mij betreft voor iedereen een absolute must om zelf ook te lezen!

 

Boekrecensie ‘Uw vaderen…’, Dave Eggers

Deze nieuwe worp van Eggers heeft net als zijn debuut (afgekort EHVVDG) een nogal lange naam: “Uw vaderen, waar zijn zij? En de profeten, leven zij voor eeuwig?” Het is niet toevallig dat dit een quote is (uit de Bijbel overigens), want het hele boek is één grote verzameling quotes, of beter gezegd: is één lange serie dialogen zonder ook nog maar één beschrijvende zin. Stilistisch is dit boek dus zeer bijzonder. Het verhaal is dat ook, want dat draait om een enigszins verknipte jongeman die 5 mensen ontvoert en opsluit in een verlaten legerbasis. De gesprekken die hij met hen voert zijn prikkelend en raken aan allerlei eigentijdse thema’s. Net zoals in ‘The Circle‘ is Eggers dus weer erg relevant en actueel. Maar of dit boek hiermee inhoudelijk ook zo sterk is? Tja, ik vond het zelf erg gekunsteld bij tijd en wijle en het verhaal moet ook steeds meer overeind gehouden worden door gekke toevalligheden. Maar desondanks is dit nieuwste werkje van Eggers toch nog steeds zeer boeiend. Het is niet voor niets dat ik alles heb gelezen wat hij uitgebracht heeft…