Boekrecensie ‘Het herstel van Nederland’, Bas Mesters

In dit boek zijn twaalf interviews gebundeld die Bas Mesters heeft gevoerd met een dwarsdoorsnede van de Nederlandse samenleving over de stand van het land. Nou, die is, als je het eerste interview begint te lezen (met een psychologe), niet best, getuige quotes als: “Nederland is ziek” en “Rutte kan nog wel vrolijk roepen dat we in een gaaf land leven, maar dat is al lang niet meer zo.”

En dit zet de toon voor een boek dat niet meteen vrolijk stemt. Want wie Mesters ook spreekt, of het een econoom, boer, docent, of klimaatactivist is, niemand is erg positief. Wat opvalt is dat iedereen sterk gekant is tegen het neoliberalisme dat de laatste decennia hoogtij vierde, waarin werd gesproken over de BV Nederland, burgers als consument werden benaderd en zorginstellingen moesten ondernemen. Het heeft op alle vlakken geleid tot uitholling van de samenleving en de verscherping van tegenstellingen. Alle geïnterviewden zijn het er verder over eens dat er fundamentele stelselwijzigingen nodig zijn. Waarbij ze vooral een sterke centrale regie wensen.

Interessant is ook zeker de gemaakte constatering dat in Nederland twee centrale waarden verkeerd worden begrepen: onder ‘vrijheid’ wordt alleen nog individuele vrijheid verstaan, en niet meer het veel belangrijker begrip ‘collectieve vrijheid’. En wat betreft ‘gelijkheid’ gaat het tegenwoordig meer over ‘identiteit’, waarin iedereen om erkenning strijdt. Het heeft geleid tot verruwing in het maatschappelijke debat, polarisatie en ook de huidige even vervelende cancel- en Woke-cultuur.

Zo zet dit boek tot nadenken. Ik zou zeggen: dit boek is een onmisbaar cadeau voor onder de kerstboom voor alle nieuwe bewindslieden van Rutte IV. Want zij hebben veel, heel veel werk te doen!