Recensie ‘The Circle’, Dave Eggers

‘The Circle’, de laatste worp van Dave Eggers, is een fascinerende roman over hoe moderne technologie en ‘social media’ de samenleving grondig kunnen veranderen, en niet in positieve zin. Hoofdpersoon is Mae, die in dienst treedt bij ‘The Circle’, een hip megabedrijf dat Google, Apple en Facebook ineen is. Ze leert al snel dat hard werken bij dit bedrijf niet voldoende is; ze moet ook bij alles participeren en haar persoonlijke leven met iedereen delen. Mae gaat er al snel helemaal in op en naarmate ze stijgt in de hiërarchie, gaat haar toewijding steeds verder. Zover zelfs dat het nota bene Mae zelf is die de slogan ‘Geheimen zijn leugens’ en ‘Privacy is diefstal’ voor The Cirkle verzint, als een (onbedoelde) parodie op ‘War is peace’ en ‘Freedom is slavery’ uit George Orwell’s 1984.

Natuurlijk is dit niet toevallig, want Eggers laat duidelijk doorschemeren dat hij met dit boek een al even dystopische -als niet apocalyptische- boodschap te vertellen heeft: dat al die moderne technologie kan leiden tot een totalitaire samenleving waarin privacy niet langer bestaat. Goed beschouwd is het plot rond Mae ook niet meer dan een kapstok om deze ideeën aan op te hangen. Mae zelfs is hierbij de spiegel van de lezer: haar naïveteit is die van jou. De verstandige noten komen overduidelijk van een jeugdvriend van Mae en van de mysterieuze Kalden, waarbij het er al snel wel heel dik bovenop ligt dat deze laatste natuurlijk één van de drie ‘Wise Men’ is (de mythische oprichters van ‘The Circle’).

Waar leidt dit toe? Tot een zeer prikkelend boek dat zeer actueel is, in ieder geval. En een prettige leeservaring, want daarvoor is Eggers’ schrijfstijl gewoon te goed en meeslepend. Maar tegelijkertijd is dit boek ook weinig genuanceerd en nogal hyperbolisch. Het ontbeert hierdoor eigenlijk een beetje realiteitszin, omdat Eggers’ ongezouten meningen wel erg nadrukkelijk naar voren komen. Maar misschien moet je dit boek wat dat betreft ook wel niet te serieus nemen en het vooral beschouwen als een parabel, of zelfs een waarschuwing. Misschien dus wel net zoals ‘1984’ bedoeld was door Orwell…