Is het mogelijk: een instructieboek schrijven dat je haarfijn uitlegt hoe je een bestseller schrijft? Natuurlijk niet, want als dat zou kunnen, zou iedereen toch een bestseller schrijven, niet? Of een bepaald boek succesvol wordt is bijna niet te voorspellen, en natuurlijk is dat maar goed ook, anders zou het wel heel saai worden. Je zou je dan bijna moeten afvragen of schrijver zijn nog wel een creatief vak zou zijn, als je risicoloos succesformuletjes uit zou hoeven te werken. Maar gelukkig is dit niet zo en kun je ook met een volstrekt uniek en ongekend boek succes hebben, hoe klein die kans -helaas- ook is. Want maar al te vaak staan er hele matige boeken aan de top van de bestsellerlijsten, zoals die ‘Vijftig tinten grijs’-serie, die in de pers -terecht, vrees ik- werd afgefakkeld als een Bouquetreeks met kinky seks.
Maar om terug te keren bij dit boek: Bart van Lierde (zelf een schrijver, alhoewel ik nog nooit eerder van hem gehoord had) heeft zich dus in een bij voorbaat kansloze missie gestort. Dat beseft hij schijnbaar zelf ook, want hij haast zich meteen de thematiek te versmallen: hij heeft het alleen nog maar over een formule die zich met name bij de film heeft bewezen. Dit is meteen een zwakte, want je vraagt je af of dit boek niet veel beter ‘Een filmscenario schrijven voor dummies’ had moeten heten.
Het positieve is wel dat Van Lierde over zijn thematiek vervolgens wel echt iets interessants over te zeggen, namelijk zijn observatie dat alle succesfilms van precies dezelfde opbouw uitgaan. Heel kort gezegd: (1) een hoofdpersoon bevindt zich in een relatief evenwicht als gevolg van een ‘blinde vlek’, (2) een beginincident brengt hem uit het evenwicht, (3) er volgen drie of vier keerpunten die hem steeds verder in de problemen brengen, (4) er ontstaat een crisis waarbij de hoofdpersoon eindelijk zijn blinde vlek onder ogen moet zien en (5) als gevolg hiervan wordt het evenwicht hersteld en een oplossing bereikt (al dan niet positief).
Het grappige is dat je inderdaad dit patroon in heel veel films ziet. Ik betrapte me er zelfs op dat ik ook de eerste films die ik daarna zag (‘Beasts of the Southern Wild’ en ‘The American’) op deze wijze ontleedde en dat het nog ‘klopte’ ook.
Hiermee is wel meteen het enige goede van dit instructieboek besproken. Aan het einde volgen nog wat algemene schrijftips die al tientallen keren in andere boeken hebben gestaan en nog wat al te gedetailleerde en soms onzinnige praktische tips. Wat vervolgens dan weer een beetje ontbreekt is een hoofdstukje over wat je als schrijver moet doen nadat je je boek eindelijk uitgegeven hebt gekregen: lezingen houden, signeersessies, talking head in DWDD, zoiets? In plaats hiervan sluit Van Lierde maar af met nogmaals een samenvatting van de kern van zijn betoog, helaas heel symbolisch, want zijn hele boek zit iets te vol met herhalingen.
Concluderend: op zijn vriendelijkst een aardig boek, met soms leuke inzichten, maar ook niet veel meer dan dat…
