Filmrecensies Februari – Maart 2015

Van goed naar slecht:

filmWhiplash | De ambitieuze jazz-drummer Andrew wil het gaan maken in de muziekwereld en wordt student op een pretentieus conservatorium. Maar zijn nieuwe docent Fletcher maakt het hem, met zijn snoeiharde dictatoriale bewind en pyschologische spelletjes, al snel heel moeilijk. Andrew gaat tot het uiterste, maar zelfs dat blijkt niet genoeg en hij breekt, Fletcher in zijn val meeslepend. Inmiddels student-af komt Andrew opnieuw Fletcher tegen en al snel blijkt dat ze nog niet klaar met elkaar zijn. Een zeer meeslepende, nee: zelfs briljante film over hoe absolute grootheid betekent dat je over je eigen grenzen moet heen stappen. Bijzonder indringend en met geweldige rollen van Miles Teller en J.K. Simmons.

filmThe Imitation Game | De film gaat over het leven van Alan Turing. Deze briljante wiskundige slaagde er in WOII in om de Enigma te kraken, de coderingsmachine van de nazi’s. De betekenis hiervan voor het verloop van de oorlog kan moeilijk overschat worden. Niet dat Turing daar veel waardering voor kreeg, want als excentriekeling bleef hij altijd onbegrepen en na de oorlog werd hij, toen werd ontdekt dat hij homoseksueel was, zelfs bestraft voor deze ‘indecency’s’ middels chemische castraties. En zo pleegde een geknakte Turing uiteindelijk zelfmoord. Van dit krachtige verhaal is een werkelijk bloedmooie film gemaakt, met een imposante Benedict Cumberbatch (Sherlock) als Turing. Indrukwekkend! Kijken!

filmBirdman | Deze film is recent met Oscars overladen en hierdoor laaide er kritiek op over dat de Academy Awards steeds elitairder en iets voor een kleine ‘in-crowd‘ wordt. Het grote publiek had deze film namelijk links laten liggen, in tegenstelling tot bijvoorbeeld ‘American Sniper‘ (zie ergens hier onder). Zelf vind ik die kritiek onterecht, want die prijzen was ‘Birdman’ toch meer dan waard. Al was het maar omdat het een volslagen unieke en eigenzinnige film is over een aan lager wal geraakte filmster die een laatste poging doet terug in the spotlights te komen. Dit doet hij door een artistiekerig theaterstuk te produceren in New York. Bijzonder verhaal, mooie acteurs, onverwacht eind, dus alleen maar plussen. Kijken, deze film!

filmUnsere mutter, unsere vater | Dit is eigenlijk geen film, maar een miniserie bestaande uit 3 delen van speelfilmlengte. De miniserie brengt de belevenissen van vijf vrienden tijdens de Tweede Wereldoorlog in beeld en doet dit prachtig. De vijf vrienden tezamen geven een indringend inkijkje hoe Duitsers WOII hebben ervaren. Twee van de mannen moeten als soldaat in dienst, terwijl de derde als Jood op de vlucht moet slaan. En van de vrouwen belandt er eentje als verpleegster in een legerhospitaal en probeert de ander een carrière als zangeres op te bouwen door te heulen met een hoge SS’er. Een prachtig mooi en ook genuanceerd beeld van de oorlog dus, vanuit de optiek van de Duitsers. Geweldig!

filmTrash | De regisseur Stephen Daldry heeft een klein maar wel erg fraai oeuvre op zijn naam staan, met als blikvanger natuurlijk moderne klassieker ‘Billy Elliot‘. En deze laatste film van hem is ook zeer de moeite waard. Het verhaal draait om drie Braziliaanse straatjongens die in een klassiek thriller-plot een zeer waardevolle portemonnee vinden, die informatie bevat die zeer schadelijk kan zijn voor een hoge politicus. En zo worden ze al snel gezocht en zijn ze hun leven niet meer veilig. Daldry zet de sferen van de favela’s fraai neer en de jongens spelen mooie naturelle rollen. Toch overtuigt de film niet helemaal, omdat deze te weinig consistent is. Het geheel zwalkt een beetje heen en weer tussen een realistisch drama als ‘Cidade de Deus‘ en een lichtvoetiger avonturenfilm. Daarom toch geen doorslaand succes; maar nog steeds wel zeer de moeite waard!

filmInside Job | Eigenlijk wel apart dat ik deze documentaire over de crisis van ’08 nog nooit gezien had! Want dit onderwerp houdt mezelf al een behoorlijke tijd bezig, zo moge ook wel blijken uit onder mijn recente recensie van de boeken ‘Dit kan niet waar zijn‘ en ‘De Schaduwelite‘. Deze documentaire is ook zeer de moeite waard, want het geeft een messcherp beeld van de vele misstanden in de financiële wereld. Bovendien zijn zaken als ‘credit default swaps‘ nog nooit duidelijker uitgelegd dan in deze film. Daarom voor iedereen een must! En voor zover ik daarvan al niet overtuigd was, bevestigt deze film voor mij nog eens dat de grootste misdadigers van deze wereld niet in de gevangenis zitten, maar in de bestuurskamers van die grote zakenbanken!

filmAmerican Sniper | Van regisseur Clint Eastwood verwachtte ik een genuanceerde visie op de oorlog, maar dat blijkt toch niet bepaald uit deze film, zijn recentste. Sterker nog, het bevestigde voor mij alleen maar dat Amerika een nogal ongezonde obsessie heeft met oorlog. Ook hier dus weer veel ongezouten patriottisme, oorlogsverheerlijking en misplaatst soldatenmachismo. Dat leidde bij mij al snel tot het krommen der tenen, zeker bij bepaalde scenes. Zo vindt Bradley Cooper (die de befaamde scherpschutter speelt waar de titel naar refereert) nadat hij een jongetje doodt die een granaat naar de Amerikanen wilde gooien, dat hij hier het echte kwaad heeft gezien. Een nogal walgelijke eenzijdige opvatting van dit tragische voorval als je het mij vraagt! En zo zaten er meer scenes in deze film waaraan ik me erg aan stoorde. Het verhaal wordt hiernaast erg zwak opgebouwd en vervalt nogal in clichés. Bart van Lierdes scenario-regels zijn in ieder geval aan de soldatenlaars gelapt, alsof opa Clint heeft gedacht: Fuck it, ik maak een pro-Amerikaanse oorlogsfilm; de zalen stromen toch wel vol. Erg matige film en wat mij betreft volledig terecht dat aan deze film vrijwel alle Oscars voorbij gingen.

filmAanmodderfakker | Deze Nederlandse film heeft hier en daar nog wat prijzen in de wacht gesleept ook, maar eerlijk gezegd begrijp ik daar niet zo veel van. De eeuwige student Thijs waar de film om draait, is namelijk wel heel karikaturaal neergezet: hij is echt een ongelooooofelijke lamzak. Dat totale gebrek aan nuance nekt deze film behoorlijk, want ik kon hierdoor geen moment meegaan in het plotje, dat erom draait dat hij een soortement relatie krijgt met een meisje en hij eindelijk een beetje los komt uit die lethargie. Erg matige film.

filmFoxcatcher | Dit is een film die mij op vrijwel alle fronten teleurstelde. Dat kwam vooral door het volstrekt oninteressante verhaaltje, over de worstelaar Mark die toetreedt tot het sportteam van de eigenaardige John duPont (gespeeld door de bijna onherkenbare Steve Carrell). Die laatste is een rijke filantroop, die echter nog steeds onder de plak zit van zijn dominante moeder. Iets soortgelijks is aan de hand bij Mark, want die wordt zijn hele leven al overvleugeld door zijn oudere broer Dave. Het werd mij echter geen moment duidelijk waarom dit een verhaal is dat verteld moest worden, want er gebeurt echt niets opmerkelijks. Tenminste: niet de eerste twee uur, want helemaal aan het eind vindt er opeens nog een bizarre moord plaats. Dat kan echter de film absoluut niet redden, ook omdat deze een nogal onaantrekkelijke beklemmende vreugdeloosheid uitstraalt. Het enige positieve puntje is dan misschien Channing Tatum, die de rol van Mark geloofwaardig en knap neerzet. Maar daar blijft het dan ook bij…

filmWe were soldiers | Ik weet eigenlijk niet waarom ik sowieso nog aan deze film begon, gezien mijn zeer matige waardering van ‘American Soldier’. Hoe dan ook was er voor mij weinig te genieten bij deze film over de Vietnam Oorlog, die wat mij betreft toch weer veel doet aan oorlogsverheerlijking. Ik ben daar toch echt een beetje klaar mee.

filmJohn Wick | Allereerst ben je nog best hoopvol als je begint te kijken naar deze nieuwste film met Keanu ‘Neo’ Reeves. Maar die hoop vervliegt al snel als je tot de conclusie komt dat dit niets meer dan een stompzinnige geweldsfilm is, met een blurp die rechtstreeks is gejat uit ‘Commando’: gepensioneerde vechtersbaas wordt onrecht aangedaan (zijn hondje wordt vermoord bespottelijk genoeg) en hij besluit op nogal uitbundige wijze wraak te nemen in een bijna twee uur durend bloedbad. Zeer teleurstellende film!

Boekrecensie ‘Boek van de doden’, Philip Huff

Philip-Huff-Boek-van-de-doden-460jpgPhilip Huff heet een van de nieuwe Nederlandse literaire talenten te zijn. Daarom begon ik maar eens aan dit boek van hem. Om diep, zeer diep, te worden teleurgesteld. Het is bijna lachwekkend hoe ontzettend cliché en belegen alles in dit boek is. Want ja, dit is echt al tienduizend keer eerder gedaan, en veelal ook in meer geslaagde uitvoeringen.

Het boek is namelijk een (semi- of pseudo-)autobiografie, alsof Huff echt niets kon bedenken en toen maar besloot iets over zichzelf te schrijven. Maar dan natuurlijk wel op zijn Kluuns, dus is de werkelijkheid allemaal net iets dikker en smeuiiger aangezet.

En zo heet de hoofdpersoon niet Philip Huff maar Felix Post, zoals Kluun in zijn boeken Stijn heet. Uiteraard is Felix een jonge schrijver die bezig zou moeten zijn met zijn derde roman. Hij komt echter vooral een beetje nietsend de dag door, hier en daar dan nog feestjes frequenterend, meisjes datend en drugs snuivend. Zijn habitat hierbij is uiteraard -hedendaags- Amsterdam (dat maakt het wel zo makkelijk, niet waar?). Ondertussen treurt hij nog over een verloren gegane liefde, ene Victoria, en tja, dat is het dan alweer zo’n beetje…

De vraag die zich zeer opdringt is waarom Philip Huff in hemelsnaam blijkbaar in de veronderstelling was dat hij hier een ook maar enigszins boeiend verhaal aan het vertellen was. Want helaas is dat echt geen moment het geval. Er zitten zelfs bespottelijk saaie passages in, bijvoorbeeld als Huff niet kan nalaten de inhoud van een koelkast (nogal oubollig ‘ijskast’ genoemd) uitgebreid te beschrijven. Niet meer dan een klein voorbeeldje in een helaas lange rij, waar ik maar niet verder op in ga. Hoe dan ook, het moge wel duidelijk zijn dat dit boek voor mij echt een grote afknapper was. Wat een aanfluiting.

Boekrecensie ‘De schaduwelite’, Ewald Engelen

Na Joris Luyendijk’s onvolprezen boek over de misstanden in de financiële wereld, moest ik natuurlijk ook dit werkje van de bekende economisch commentator Ewald Engelen (voorheen onder meer De Correspondent) lezen.

Het boek verschilt qua inhoud eigenlijk niet zo heel veel van Luyendijk’s boek; want ook dit is een schreeuwende aanklacht tegen het financiële systeem dat ons de kredietcrisis van 2008 bezorgde, en erger nog, nadien gewoon op de oude voet is doorgegaan. En dit boek is hiermee prima als een verdiepingsslag te lezen op Luyendijk’s boek.

Ewald Engelen heeft veel kennis van zaken en wil hier duidelijk graag over vertellen. Zo graag, dat het volgens mij wel een beetje ten koste gaat van de leesbaarheid. Want zijn zinnen zitten soms wel heel vol met informatie, verpakt in allerlei bijzinnen, terzijdes en passages tussen haakjes (soms zelfs dubbele!). Hieraan zie je toch dat Ewald Engelen met name een begeesterd economisch wetenschapper is en minder een begenadigd schrijver. Ook komt Engelen soms iets te betweterig uit de hoek, zoals in die passage waarin hij vertelt over een Nobel-prijswinnaar en er meteen pedant aan meent te moeten toevoegen dat die prijs  officieel helemaal niet zo heet.

Wat wat mij betreft ook niet had gehoeven, is de stortvloed van namen die over je wordt uitgestort. Engelen benoemt die mensen om een duidelijke reden; hij wil namelijk proberen hun reputatie te beschadigen (iets wat de Engelssprekende mens ‘naming and shaming’ zou noemen). Ik vind dat echter weinig zinvol: we praten immers met name over een systeem-crisis en niet zozeer over een sinister complot van een kleine groep mensen. Juist daarom vond ik het zo sterk dat Joris Luyendijk in zijn boek vrijwel geen enkel persoon bij naam noemt. Dit leidt immers alleen maar af. Engelen heeft in de druk die ik las overigens al wel zijn namenlijst van de ‘schaduwelite’ verwijderd en dat lijkt me in ieder geval verstandig.

Conclusie: als je meer wilt weten over de misstanden in de financiële wereld, is dit boek zeker een aanrader.

Tv-recensie ‘The Missing’

Het kwijtraken van je eigen kind; het lijkt zo’n beetje het ergste wat je als ouder kan overkomen. Zeker als je heel lang in onzekerheid blijft wat het lot van het kind is. Zie bijvoorbeeld de zaak Madeline McCann. Over deze thematiek handelt deze tv-serie, als het stel Tony en Emily ergens op doorreis in een Noordfrans stadje hun zoon Oliver kwijtraken. Is hij ontvoerd? Gedood? Acht jaar lang blijven ze zoeken, tussen 2006 en 2014.

Het verhaal wordt geraffineerd verteld en schakelt soepel tussen de verschillende tijden. Plottechnisch is er verder voldoende om de aandacht vast te houden in alle acht episodes. En het einde, dat is eigenlijk gewoon heel huiveringwekkend. Maar dat moet je zelf maar zien, voor ik verder teveel verklap. Mooie rollen verder van onder meer twee acteurs die beiden een dwerg speelden in The Hobbit. Goede serie!

Boekrecensie Heren van de Thee – Hella Haasse

Hella Haasse ben ik leren kennen als een goed schrijfster en daarom moest ik me natuurlijk nog eens wagen aan deze bestseller van haar. ‘Heren van de thee’ is een vuistdik epos over de Nederlandse koloniale tijd dat, met onder meer ‘Max Havelaar’ en ‘De Stille Kracht’, is ondergebracht in de Nederlands Indië-canon. Het boek heeft als hoofdpersoon Rudolf Kerkhoven en volgt hem als hij na zijn studie naar Indië afreist om net als zijn vader theeplanter te worden. Het is een hele worsteling voor hem om zijn eigen plantage Gamboeng van de grond te krijgen, maar de koppige en rechtlijnige Rudolf zet door. Dan al sluimert er echter de frustratie over dat hij door zijn eigen familie miskend wordt en dat komt veel later pas tot uiting, als hij zichzelf inmiddels al tot financiële welstand heeft gebracht. Maar hij is niet de enige die heeft moeten afzien, dat geldt net zo goed voor zijn vrouw Jenny; en zij gaat er zelfs aan onderdoor.

Het verhaal is meeslepend en geeft een zeer scherp en gedetailleerd beeld van de hoogtijdagen van de koloniale tijd in Indië. Haasse, zelf natuurlijk ook uit Indië afkomstig, toont dat ze zich zeer goed gedocumenteerd heeft. Toch vind ik dat het boek ook zwakke kanten heeft, en wel met name door de vorm. Het verhaal hangt naar mijn mening een beetje tussen geschiedschrijving en een roman in: Rudolf heeft namelijk echt bestaan en Haasse blijft aan de ene kant heel trouw aan de historische bronnen (bijvoorbeeld in hele brieffragmenten die in het boek terugkomen) terwijl ze aan de andere kant er duidelijk dingen bij verzint (bijvoorbeeld de brieven van Jenny). Dat had wat mij betreft echter niet gehoeven: als Haasse duidelijker voor de romanvorm had gekozen, dan had het verhaal aan kracht kunnen winnen omdat ze dan minder eerbiedig met de historische feiten had hoeven om te gaan. Hiernaast is ook het vertelperspectief onduidelijk: dat ligt in het eerste deel van het boek namelijk geheel bij Rudolf, tot opeens ook passages worden verteld vanuit het oogpunt van (onder meer) Jenny. Ik vond dit een beetje bevreemdend.

Kortom: het boek heeft alles in zich van een monumentaal epos over een zeer boeiende periode uit de Nederlandse geschiedenis. Maar ik had toch wel verwacht c.q. gehoopt dat een vaardig schrijfster als Haasse de vertelvorm consistenter had kunnen houden.

Boek-recensie ‘Spannende verhalen schrijven’, Rene Appel

2449846Na een Masterclass door Rene Appel te hebben mogen bijwonen en na een boek van hem te hebben gelezen, waagde ik me ook maar eens aan dit ‘schrijfboek’. Rene Appel geeft hierin tips en trucs over hoe je een spannend boek kunt schrijven. Gelukkig beperkt hij zich hierbij niet alleen tot het genre van de thriller, want, naar mijn idee terecht, zegt hij dat ook ‘hoog-literaire’ boeken als ‘Madame Bovary’ in zekere zin heel spannend zijn.

Rene Appel deelt een aantal mooie inzichten met je in dit boek: over de structuur van je verhaal, over conflicten, over personages. Maar vooral een eye-opener vond ik dat ook het spelen met informatie heel belangrijk is in een boek. Veel spanning komt onder meer voort uit dat je minder weet dan de protagonist(en), maar tegelijkertijd kan ook het meer weten dan je protagonist(en) heel spannend zijn (het Jan Klaassen-effect noemt Appel dit laatste).

Toch is dit boek niet helemaal bevredigend, omdat het toch enigszins aan de oppervlakte blijft. Appel slaagt er namelijk niet in om je echt concrete tips mee te geven. Dat er in het boek nergens een schemaatje of een lijstje of iets dergelijks voorkomt, is veelzeggend. Tegelijkertijd vond ik het boek soms nogal taai lezen, omdat Appel nogal uitgebreid in gaat op voorbeelden uit boeken. Hele ‘blurbs’ van de plots, met allerlei namen, plaatsen, etc., worden met je gedeeld. Maar zeker omdat dit eigenlijk totaal niet ter zake doet (je wilt namelijk lezen over schrijftechnieken) waren deze passages soms nogal moeilijk om doorheen te komen.

Maar al met al toch zeker een heel boeiend boekwerkje dit. Alhoewel ik in het genre ‘schrijf-boeken’ toch nog wel steeds dat boekje ‘Brieven aan een jonge romanschrijver’ van Mario Vargas Llosa de absolute topper vindt!