Maand: oktober 2017

De titel van dit boek is misschien een beetje misleidend, want dit is zeker niet alleen een verzameling kaarten, maar vooral een bloemlezing over bijzondere plekken in de wereld, ‘hidden wonders‘ zogezegd. En dat is interessant genoeg, want de plekken die zijn gekozen zijn heerlijk buitenissig en de beschrijvingen en illustraties erbij zijn kostelijk. Zo is dit een boek dat je zeker inspireert tot reizen en tot het bezoeken van al die bijzondere en gekke plekken die de wereld biedt.

Frustrerend is het misschien ergens ook wel, omdat het je doet realiseren hoe weinig plekken je zelf al bezocht hebt. In mijn geval kon ik eigenlijk alleen van plekken als Salt Cathedral in Colombia, Deadvlei in Namibië en Tash Rabat in Kyrgyzstan (de laatste twee kregen dan weer wel een paginagrote vermelding) zeggen dat ik die zelf gezien heb. Maar heel veel plekken (zelfs diegene waar ik heel erg in de buurt geweest ben!) zijn voor mij helaas zelfs nog onbekend. En dit geldt zelfs voor 4 van de 5 Nederlandse plekken die de Atlas gehaald hebben!

Tegelijkertijd raakt dit misschien wel aan de zwakte van dit boek; namelijk dat de keuze voor die bijzondere plekken wel heel triviaal en subjectief is. Zo blijkt wel heel duidelijk dat de schrijvers van het boek Amerikaan zijn, want bijna een kwart van het boek gaat over de VS. En om even in het al eerder genoemde Kyrgyzstan te blijven; dat bijvoorbeeld Aalam Oordo de barrage niet heeft gehaald, is ook eigenlijk niet uit te leggen. Reisgenoot Ron gaf hierover op zijn leuke reis-weblog al een heerlijke beschrijving ten beste, die zo één op één in dit boek had kunnen worden overgenomen, want het past er qua toon perfect bij:

Vanuit het niets doemt er in de verte een honderden meters lange rij joerts op. Naarmate we dichterbij komen blijken deze nomadententen van beton te zijn en deel uit te maken van een uiterst merkwaardig, uitgestrekt complex dat verder bestaat uit muurschilderingen, uientorens, arcadebogen, waterpartijen, vreemde betonnen structuren en een gouden toegangspoort. Al deze elementen zijn in uiteenlopende staten van verval en in een overeenkomstige staat van kitsch. Verspreid over de hellingen aan gene zijde van de weg bevinden zich onder meer een open constructie van staal in de vorm van een gevleugelde hertachtige, een reusachtig beeld van een persoon in boeddhahouding en een nog reusachtiger tafereel van een woedende menigte die, gezeten op een groen-roze draak, de aanval inzet op het regeringsgebouw in Bisjkek. Gezamenlijk vragen we ons af wat deze curieuze explosie van wansmaak te betekenen heeft, waarom het er zo verwaarloosd bij ligt, wie ervoor verantwoordelijk is, wat het heeft gekost en waarom er geen levende ziel is te bekennen.

Maar goed, goed beschouwd maakt het voorgaande ook niet echt uit, want een heerlijk en kostelijk boek is dit; ook door de prachtige vormgeving en mooie hardcover uitvoering. Een boek ook om er zeker nog weer eens bij te pakken voor je op reis gaat. Want zo mis je nooit meer bijvoorbeeld dat ene ongedachte bizarre museumpje!

Michael Chabon is natuurlijk de schrijver van enkele pareltjes, met als klapper wat mij betreft WonderBoys. Zijn een-na-laatste boek, Telegraph Avenue, vond ik echter beduidend minder. En daarom was ik zeer benieuwd hoe zijn laatste worp me zou bevallen. ‘Maangloed’ dus, want ik besloot het boek toch maar in het Nederlands te lezen.

Daar heb ik een goede reden voor, want een Chabon is voorwaar geen eenvoudige kost: leesbaarheid is niet zozeer iets wat de schrijver drijft. Wel: eigenheid en originaliteit. Zo staat Chabon ook bekend om zijn zeer oorspronkelijke metaforen.

Maar gelukkig is het boek in het Nederlands uitstekend te lezen. Het boek is (net als andere boeken van hem) enigszins autobiografisch, want Chabon schrijft over de lotgevallen van zijn grootvader. Maar hier laat hij nadrukkelijk in het midden wat waargebeurd is en wat niet. Hiermee is een vergelijking met ‘Stad der Dieven‘ van David Benioff natuurlijk snel gemaakt. Immers: die schreef ook over de belevenissen van zijn grootvader en die was ook vaag over de waarheidsgetrouwheid. Ergens in dat boek zegt die grootvader zelfs zoiets als ‘Jij bent schrijver, verzin zelf maar iets!’ Wat Chabon in dit boek doet is heel gelijksoortig; zelfs in die mate dat ik denk dat Chabon Benioff’s boek ook heeft gelezen en nadrukkelijk heeft gebruikt als inspiratiebron.

Eigenlijk maakt het allemaal ook niet uit. Want Chabon’s grootvader is interessant genoeg als personage. Al in de eerste scene knoopt hij zijn leidinggevende op aan een telefoondraad en dit zet de toon: de grootvader is een eigenzinnig heerschap met een bijzondere pre-occupatie voor ruimtevaart, raketbouw en Werner von Braun. Die laatste persoon verafschuwt hij om diens nazi-verleden en omdat hij heeft gezien onder welke gruwelijke omstandigheden de V2’s in Nazi-Duitsland gebouwd werden. De passages die gaan over de Tweede Wereldoorlog zijn overigens sowieso zeer meeslepend.

Maar er is meer: het boek gaat ook over de grootmoeder, die ingewikkelde psychische problemen heeft, natuurlijk ook als gevolg van WOII. En ook de moeder, oom, vader en andere familie van Michael Chabon komen aan bod.

Chabon vertelt over hun allen op een zeer bedreven wijze waarbij hij continu schakelt tussen heden en alle verledens. Neem hierbij de uitmuntende schrijfstijl, de prachtige observaties en de goedgekozen metaforen en je hebt gewoon weer een erg sterk boek. Niet zo meeslepend als WonderBoys, misschien, maar wel bijna zo goed!

De schrijver John Toxopeus ken ik nog van een gezamenlijk schrijfclubje van jaren geleden. Sinds die tijd heeft hij aanzienlijk indrukwekkender aan de weg getimmerd dan ik, met enkele mooie publicaties -allemaal verhalenbundels volgens mij- op zijn naam. Zelf moet ik echter toegeven dat ik wat minder heb met zijn vaak erg uitgebeende schrijfstijl, zie ook mijn eerdere recensie.

In dit boek schrijft Toxopeus voor het eerst minder autobiografisch en houdt hij het op zeer satirische verhaaltjes met BN’ers in de hoofdrol. En die toont hij met name van hun allerslechtste kant. Sterker nog: de bundel lijkt wel een vileine afrekening met al die mensen! En dan wordt het soms wel erg ranzig, zoals de rare pre-occupatie van Toxopeus met bloedende aambeien, die meerdere keren aan de oppervlakte komt. Gelukkig bieden de 29 verhalen nog wel iets meer dan dat en kun je dan nog spreken van een aardige inval, maar veel vaker vond ik het allemaal nogal … flauw. Mart Smeets die een stijve krijgt van wielrennersvoeten? Yvon Jaspers die met een boer in bed duikt? Poep en pies met Geer en Goor? Tja, ik weet het niet… Wat ik wel weet is dat dit in ieder geval niet mijn kop thee is…