Ik zit tegenwoordig wat meer in de historische boeken en daarom vond ik ook dat ik maar eens iets moest lezen van een Nederlandse specialist op dit gebied, Jan van Aken. Zijn boek ‘De afvallige’ pronkt met een mooie schildering van Carel Willink op de voorkaft. Dat belooft alvast veel goeds! Een boek spelend in de nadagen van het Romeinse Rijk, ook dat klinkt veelbelovend.
Het boek gelezen hebbend, moet ik evenwel concluderen dat de verwachtingen niet uit komen. Van Aken had naar mijn idee twee richtingen op kunnen gaan: er een literaire boek van maken of juist een lekker ‘leesboek’. Zijn pennevrucht is echter geen van beide: het boek heeft veel te weinig inhoud om als literair door te gaan en ook kan niet bepaald worden gesteld dat het boek smeuiig en makkelijk leesbaar is.
Blijkbaar was toch dat laatste met name het doel van Van Aken, want hij propt het boek vol met sappig bedoelde verwikkelingen, overigens vooral heel veel gereis door hoofdpersoon Swintharik en de vele personages om hem heen.
Maar waar het mis gaat is de vooral vertelstijl: die komt heel vaak wat onbeholpen over, zelfs in die mate dat ik me steeds afvroeg: waarom schrijft hij dat niet anders? Maar ook is zijn stijl vaak belegen, soms merkwaardig plechtstatig en dan weer overdreven pathetisch. Van Aken gebruikt ook talloze oubollige woorden en dat is nogal merkwaardig. Natuurlijk: zijn verhaal speelt in de vierde eeuw, maar waarom woorden gebruiken die misschien enkele eeuwen geleden in Nederland in zwang waren? Dat slaat als een tang op een varken.
Die matige vertelstijl zit het boek danig in de weg. Daarbij komt dat het verhaal ook niet echt boeit. Er wordt voldoende beschreven, maar het blijft allemaal heel vaak nogal vlak. De vele onlogisch ogende sprongen in de tijd sleuren je eerder uit dan in het verhaal. En ook de soms nogal onwaarschijnlijke gebeurtenissen overtuigen niet, net als de soms nogal kolderieke scenes, alsof Van Aken zelf soms verlichting zocht in zijn verder toch echt serieus bedoelde vertelling.
Een coherent plot lijkt er verder intussen in het geheel niet te zijn. Nee; alles is blijkbaar opgehangen aan die ene vraag: wie de (vanuit de optiek van de vroege Christenen) ‘afvallige’ keizer Julianus vermoord heeft; is het echt Swintharik? En Van Aken laat de lezer tot het einde wachten om daar meer over te weten te komen… Maar daar aangekomen was mijn aandacht al volledig weggesijpeld.
Nee, dit is in totaal een matige leeservaring. Van Aken zou eens een boek van Ken Follett moeten lezen; die heeft het genre waarin Van Aken blijkbaar ook in wil schrijven, veel beter in de vingers.