Boekrecensie ‘Sapiens’, Yuval Noah Harari

Bij dit boek is de vergelijking snel gemaakt met Stephen Hawking’s ‘Een korte geschiedenis van de tijd‘, waarin die op populair-wetenschappelijke wijze de natuurkunde beschreef (als ik het zo kort mag samenvatten). In dit boek doet Harari hetzelfde met het verschijnsel ‘de mens’. En daarbij heeft hij voldoende interessants te melden in een bovendien zeer leesbare stijl…

Chronologisch vertelt hij hoe de Sapiens oprees van een vrij onbeduidende soort tot verreweg de belangrijkste soort op aarde. Hoe dit kon? Harari meent dat het vooral te maken heeft met het vermogen van de mens om te denken in ‘ingebeelde ordes’, imaginaire concepten dus. Dit stelde Sapiens in staat om in steeds grotere verbanden samen te werken, op grond van gedeelde ideologieën (dit kan een religie zijn, maar net zo goed het communisme of het kapitalisme). Harari is over die gedeelde ideologieën vaak nogal kritisch; over het kapitalisme stelt hij dat het eigenlijk een heel rare gedachte is om ervan uit te gaan dat alles altijd moet groeien. Eigenlijk is alleen het boeddhisme een gedachtegoed waar Harari enigzins positief over is.

Er zitten tal van interessante observaties in Harari’s boek. Maar in zijn verhaal, dat in een ‘big history’-stijl de traditionele disciplines als de natuurkunde en biologie aan elkaar verbindt, vertelt hij ook wel over heel veel dingen die ik al wel wist. Die passages, waarin Harari algemeen bekend geachte kennis nog eens sappig hervertelt,  zijn het minst interessant. Maar door de tal van eigenzinnige verfrissende inzichten blijft het boek tot het eind toch boeiend.