Boekrecensie ‘Dit andere paradijs’, Paul Harding

Dit boek gaat over ‘Apple Island’ , een klein eilandje voor de kust van de Amerikaanse staat Maine. In de negentiende eeuw werd het bewoond door een bonte groep mensen. Maar dit ‘andere paradijs’ mocht er van de buitenwereld niet zijn; die vinden het maar een gedegenereerde toestand en besluit in te grijpen. En dan wordt het verhaal al snel tragisch.

Harding beschrijft dit allemaal in een fenomenale, zeer literaire stijl. En hij beschrijft alles prachtig en heel gedetailleerd. Neem alleen al een episch beschreven vloedgolf die ooit over het eiland trok. Maar vooral zijn liefdevolle portret van die bewoners van Apple Island. Fantastisch boek!

Boekrecensie ‘De overlevenden’, Alex Schulman

Dit boek vertelt over hoe drie broers opgroeiden in de moeilijke omstandigheden van een vrij disfunctioneel gezin. De hoofdstukken in de huidige tijd en hoofdstukken over de jeugd van de jongens wisselen elkaar daarbij af en het perspectief ligt bij de middelste broer Benjamin. Het centrale gegeven is intussen dat de moeder is overleden en de broers haar as willen uitstrooien bij hun vakantiehuisje. En langzaam kom je steeds meer te weten over de zaken die zich in het verleden hebben afgespeeld.

Schulman heeft een mooie gevoelige en zintuiglijke schrijfstijl en daarmee maakt hij dit boek een bijzondere leeservaring. Zonder dat het verhaal overigens heel bijzonder wordt, op het onverwachte einde na dan!

Boekrecensie ‘Van Rossem houdt je scherp’, Maarten van Rossem

Dit boekje bevat ruim dertig essays van onze nationale brombeer, die schijnbaar allemaal eerder zijn verschenen in zijn eigen lijfblad, de ‘Maarten’. En dat is genieten, als Maarten in zijn bekende stellige en duidelijke stijl ingaat op allerlei hedendaagse fenomenen. Veel gaat natuurlijk over Amerika (hij is ooit bekend geworden als Amerika-deskundige), waar Maarten overigens een vrij zwartgallige visie op heeft, maar de onderwerpkeuze is veel breder; met zelfs enkele wat meer persoonlijke verhalen. Dat leest lekker weg, alhoewel je hier en daar wel opvalt dat Maarten zichzelf wel eens herhaalt en ook niet alle essays meer even actueel zijn. Maar al met al is dit een heerlijk boekje voor tussendoor, niets meer en niets minder!

Boekrecensie ‘4 3 2 1’, Paul Auster

Deze enorme pil (ca. 900 pagina’s in de hardcovereditie) zou het magnus opus zijn van Paul Auster, de exceptionele schrijver die ik enorm bewonder van zijn altijd zo oorspronkelijke boeken (link). Daarom moest ik dit boek dus zeker nog eens lezen! En in mijn (verlate) zomervakantie had ik er eens een keer de tijd voor.

Paul Auster sleept je meteen mee in zijn verhaal over Archie Ferguson, een karakter dat overduidelijk is geïnspireerd op hem zelf (de schrijfambities, de voorliefde voor honkbal, het tijdgewricht waarin hij opgroeit natuurlijk). Na een algemeen hoofdstuk over de (voor-)ouders van deze Archie (steeds ‘Ferguson’ genoemd door Auster) wordt het centrale concept van dit boek uitgerold, namelijk dat we vier separate parallelle tijdlijnen te lezen krijgen van hoe het leven van Ferguson zou kunnen zijn gelopen. In één verhaallijn is zijn vader bijvoorbeeld succesvol zakenman, in een andere overlijdt die juist op jonge leeftijd bij een brand. Auster brengt prachtig in beeld hoe dit, en allerlei andere dingen, Fergusons levenspad beïnvloeden. Niet dat de levens van de vier Fergusons niet ook overeenkomsten hebben: zo worden ze allemaal in enige mate verliefd op hetzelfde meisje; Amy Schneidermann.

De kolossale omvang van het boek zou misschien doen vermoeden dat het lezen een zware kluif zou zijn, maar dat valt reuze mee omdat Paul Auster dit alles allemaal in een smakelijke, weergaloze, vloeiende en makkelijk leesbare schrijfstijl opdient. Niet dat het allemaal éven interessant is; zo worden er wat mij betreft teveel woorden besteed aan de politieke ontwikkelingen van die tijd en met name de studentenprotesten in de VS van eind jaren ’60.

Maar ook dit doet niet af aan het enorme leesplezier, want dit boek bevestigt wat voor een weergaloze schrijver Auster is. Dit keer niet met een complexe surrealistische ideeënroman of een excentriek plot, maar met een redelijk rechttoe-rechtaan coming-of-age verhaal. Maar dat maakt het niet minder smakelijk. Een geweldig boek!

Boekrecensie ‘De verre voortijd’, Sebastian Barry

Dit boek is een bijzondere leeservaring, met name omdat de hoofdpersoon, de gepensioneerde Tom Kettle, een nogal onbetrouwbare verteller is. Het hele boek zitten we enorm heel veel in zijn hoofd, waarin de gedachten continu rondspoken: dingen die echt gebeuren, herinneringen, maar ook hersenspinsels. En zo worden we op vele schier eindeloos uitgesponnen ’trains of thought’ getrakteerd, die alle kanten opgaan. maar ook maar al te vaak prachtig zijn geschreven en vele mooie observaties bevatten. De link met de ‘stream of consciousness’-stijl van Joyce’s klassieker ‘Ulysses’ is natuurlijk snel gemaakt, al is het maar omdat dit boek ook in Dublin, Ierland speelt.

Intussen wordt het na een trage start steeds duidelijk dat het plot erom draait dat rechercheur Kettle wordt gevraagd om mee te denken over een heel spijtige geschiedenis waar hij ooit aan werkte als rechercheur: het misbruik van jonge kinderen door geestelijken: één van de grootste schandalen in het hedendaagse Ierland.

Al met al een heel bijzonder boek; genoten!

Boekrecensie ‘Hogere machten’, Joost de Vries

Natuurlijk ben ik altijd benieuwd naar het nieuwste boek van Joost de Vries (eerdere recensies: zie hier , hierhierhier en hier), zelfs als de samenvatting ervan me nog niet zo trekt (opbloeiende liefde tussen een man en een vrouw in Nederlands Indië).

Maar meteen bij lezing val je weer voor de schrijfstijl van Joost de Vries. Want die is zoals altijd om te smullen: eloquent en frivool. Net als zijn eerdere boeken is het ook weer heel highbrow, of zelfs snobby, en soms een beetje over het randje van het te ‘smart-ass’, téveel het slimste jongetje in de klas willen zijn; want ja; dat is Joost de Vries ook ten voeten uit.

Het verhaal gaat intussen over James Welmoed en Elizabeth ‘Louise’ van Elzenburg. Zij ontmoeten elkaar in het Nederlands Indië van voor WOII, waar James Welmoed Elizabeth als jong meisje ontmoet, en er een affaire volgt, terwijl op dat moment net James’ echtgenote op het punt staat met een postschip in de kolonie te arriveren.

Zo mag hun innige band nooit tot bloei komen, ook niet als ze elkaar in later jaren ontmoeten op verschillende plekken in Europa, en ook Elizabeth (‘Louise’) inmiddels getrouwd is. En, zonder het slot van het boek weg te geven, het verhaal gaat door tot het definitieve einde.

In totaal was dit natuurlijk weer een heel fijn boek. Wat serieuzer dan zijn eerdere werk en ook een boek waarin het centrale verhaal me wel wat minder aansprak. Maar met de vertelkunst van De Vries blijft het genieten!

Boekrecensie ‘Stuurloos’, Kustaw Bessems

In dit hoogst actuele boek duikt Kustaw Bessems (journalist van de Volkskrant) dieper in de vraag waarom het beeld van Nederland als goed georganiseerde samenleving in rap tempo is afgebrokkeld: toeslagenaffaire, Groningen, de opkomst van radicaal-rechts, noem maar op; er is weinig reden meer voor onze misplaatste zelfgenoegzaamheid….

Bessems heeft met veel mensen in het veld gesproken en komt aldus tot messcherpe observaties en analyses. Bijna elke pagina bevat wel een rake quote-bare zin. Over hoe politiek en media zichzelf in de wurggreep van de ‘beeldvorming’ houden, hoe ministers vooral dingen willen ‘doordrukken’, hoe draaideur-ambtenaren heel veel met proces en veel te weinig met inhoud bezig zijn, hoe interne tegenspraak niet wordt gepruimd, hoe de Kamer informatie wordt onthouden, hoe beleid is losgezongen van de uitvoering, hoe burgers ‘klanten’ zijn geworden en zo kan ik nog wel even doorgaan…

Gelukkig is het niet alleen kommer en kwel, want in het slothoofdstuk stippelt Bessems heel kernachtig een koers uit naar hoe het toch echt beter kan. Een hoopgevend slot van een verder niet echt vrolijk stemmend boek. Maar wel een hyper-actueel en zeer urgent boek, dat zeker door iedereen in overheidsdienst zou moeten worden gelezen!

Boekrecensie ‘In de mist van Golden Gate Park’, Murat Isik

Dit boek gaat naadloos verder waar ‘Wees onzichtbaar‘ ophield. We volgen Metin Mutlu (Isik’s alter ego) dus als hij een jaar ‘creative writing’ en rechten gaat studeren in San Francisco, USA. Dat is met name interessant genoeg door Isik’s geweldige vertelkunsten, want ja: wat heeft hij toch een smakelijke vertelstem! Isik maakt de belevenissen van Metin (hij maakt vrienden, wordt verliefd op een meisje, raakt begeesterd door een kwestie rondom een schrijver, etc.) interessant genoeg om door te lezen.

Maar toch wringt het dat de rauwe urgentie van ‘Wees onzichtbaar‘ in dit boek een beetje ontbreekt. Ondanks dat ook de familieperikelen van Metin (zijn vader komt terug naar Nederland!) ook een verhaallijn vormen. En niet een onbelangrijke, blijkt ook uit het eind van het boek.

Kortom: ja, het was toch wel weer genieten om meer te lezen over Metin. Maar toch vraag ik me af of ik nog heel erg zit te wachten op nog een volgend boek over hem. Ik ben eigenlijk meer benieuwd of Murat Isik óók goede boeken in zich heeft die niet zo ‘auto-bio graven’. Nou ja, we gaan het zien!

Boekrecensie ‘In onze tijd. Leven in het Calamiteitperk’, Tim Franssen

In dit boek toont Tim Franssen aan dat het wel eens gebeurd kan zijn met het vooruitgangsdenken, dat de wereld na WOII heeft beïnvloed. Alles kon toch alleen maar beter worden? Welvarender, vreedzamer en democratischer? Nou, Franssen vindt dat dit tijdperk wel eens eindig kan zijn nu de crises zich beginnen op te stapelen in ons huidige ‘calamiteitsperk’. En niet alleen dat; hij geeft aan dat het neoliberalisme dat lange tijd de boventoon heeft gevoerd, plaats zou moeten maken voor iets nieuws. Dus niet denken dat ‘de markt’ alles wel oplost en de burger alleen maar zien als ‘consument’; wat er nodig is, is nieuw betrokken burgerschap. En dat niet alleen, bijvoorbeeld ook een beter belastingstelsel.

Het is een stevige boodschap die Franssen overtuigend brengt. Hiermee is dit een zeer relevant en ook urgent boek, dat zoveel mensen zouden moeten lezen!

Boekrecensie ‘Koekoeksjong’, Robert Galbraith

Dit is een boek van J.K. ‘Harry Potter’ Rowling, dat ze uitbracht onder een pseudoniem. Het is ook meteen heel anders van karakter dan de fantasy in het Potter-universum, want dit boek is een ouderwetse detective. Misschien zelfs wel een héél ‘ouderwetse’ detective, want alle clichés lijken door Rowling te worden aangetikt, met name natuurlijk dat de hoofdpersoon een speurder is met een flink rafelrandje. In dit geval Cormoran Strike (goeie naam wel!), een Afghanistan-veteraan met één been, geldzorgen en een relatie die net uit elkaar is gespat. Ondanks zijn morsige kantoortje en kwakkelende privé-detectivepraktijk, wordt hij ingehuurd door de poeprijke stiefbroer van een supermodel die een dodelijke val van haar balkon heeft gemaakt. Was het zelfmoord, of toch moord? Cormoran gaat op onderzoek uit, samen met zijn pientere nieuwe assistente Robin.

Het boek is duidelijk goed geschreven; daarvoor is Rowling natuurlijk een te goede auteur, maar ik vond het vaak ook langdradig worden door de wel erg lange omschrijvingen. Tevens kon het verhaal lange tijd niet erg interessant worden. Maar het doorlezen werd wel beloond toen aan het einde de verhaallijnen mooi bij elkaar kwamen. Al met al een heel acceptabele thriller, zonder heel bijzonder te worden.